"Çeviri Etiği" toplantısı Thread poster: Faruk Atabeyli
|
|---|
Arkadaşlar merhaba,
Pek çoğunuzun ilgisini çekeceğini düşündüğüm bir toplantının duyurusunu yapmak istiyorum.
---
Değerli Meslektaşlarımız,
Ülkemizde sayıları her geçen gün artan Çeviri Bölümleri’nde çevirmen adaylarını çevirmenlik mesleğine hazırlayacak eğitim programları uygulanırken çeviribilim alanı da yeni araştırmacılar ve araştırma konularıyla zenginlik kazanmaktadır. İstanbul Üniversitesi ... See more Arkadaşlar merhaba,
Pek çoğunuzun ilgisini çekeceğini düşündüğüm bir toplantının duyurusunu yapmak istiyorum.
---
Değerli Meslektaşlarımız,
Ülkemizde sayıları her geçen gün artan Çeviri Bölümleri’nde çevirmen adaylarını çevirmenlik mesleğine hazırlayacak eğitim programları uygulanırken çeviribilim alanı da yeni araştırmacılar ve araştırma konularıyla zenginlik kazanmaktadır. İstanbul Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalları olarak düzenlediğimiz akademik ve meslek odaklı toplantılarla çeviri, çevirmenlik ve çeviri eğitiminin sorunlarını tartışmayı sürdürmekteyiz. Kitap çevirmenliği, sözlü çeviri, teknik çeviri alanlarında yaşanan mesleki sorunları ve örgütlenme ihtiyaçlarını tartıştığımız Aralık 2005 tarihli toplantımızın ardından bu yılki çeviri buluşmasını dile getirilen ortak bir ihtiyaç ve basın-yayın organları yoluyla da sıkça tartışılan bir konu olarak Çeviri Etiği başlığı altında yapmaya karar verdik.
Bu amaçla 7-8 Aralık 2006’da İstanbul Üniversitesi’nde düzenleyeceğimiz Çeviri Etiği Toplantısı’nda çevirmen, çeviribilim araştırmacısı, çeviri eğitmeni, yayıncı ve hukuk uzmanı katılımcılarla Çeviri ve Çevirmenliğin Etik Sorunları konusunu ele almayı düşünmekteyiz. Çeviri eleştirisi ve değerlendirmesi, çeviri ve çevirmen etiği, çeviride “sadakat” sorunu ve çeviri “ihtilafları”, korsan kitaplar ve çeviri intihalleri, yayıncılık piyasasında çevirmenin durumu ve çeviri telifleri başlıkları altında düzenlenecek olan Toplantı’nın akademik ve mesleki boyutları olması, dolayısı ile çevirmenler, yayıncılar ve araştırmacıları bir araya getirmesi hedeflenmektedir. Konu başlıklarını göz önüne alarak yapacağınız bildiri sunum başvurularını ve özetlerinizi iletişim adreslerimizden edineceğiniz elektronik form ile birlikte en geç 15 Ağustos 2006 tarihine kadar yine bu adreslere ulaştırmanız gerekmektedir.
Saygılarımızla,
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü
İngilizce-Almanca-Fransızca Mütercim-Tercümanlık
Anabilim Dalları
----
Bu toplantıları düzenleyenlerin bizler gibi pratiğin içinde olan çevirmenlerden gelecek katkıya çok önem verdiklerini birinci elden biliyorum. Çeviri eğitimi süresince öğretilen konuların gerçek yaşamda bulduğu karşılığı takip edebilmek, çevirmenlerin çalışma hayatındaki koşulları, çeviri “iş”inin pratikte işleyişi gibi konularda düzenli bilgi alışverişi ve etkileşime son derece istekliler ve gerek duyuyorlar.
Ben geçen yıl yapılan toplantıya katıldım, Sevinç Hanım’ın sözünü ettiği çevirmen mesleki birliğinin de (o zaman henüz organizasyon aşamasındaydı) temsil edildiği ve bir foruma katıldığı 2005 toplantısında, uygulamanın içinden gelen teknik çevirmenlerin hem bireysel olarak hem de (ve özellikle) bir örgüt olarak eksikliği ev sahipleri tarafından belirtilmişti. Bu ve benzer etkinliklere katkımızın mesleğimizin hakkettiği (ama her zaman teslim edilmeyen) saygınlık ve görünürlüğüne faydalı olacağından şahsen şüphem yok.
Benim düşüncem belki bu toplantının biz prozianlar olarak ikinci bir işlevi de olabilir. Bu toplantı bizlere örgütlenme konusunu (ve başka konuları) tartışabileceğimiz tanışma ortamını yaratabilir mi? Bu konuda görüşlerinizi öğrenmek isterim.
Hepinize iyi çalışmalar,
Faruk Atabeyli ▲ Collapse
| | | |
Özden Arıkan 
Germany
Local time: 01:18
Member
English to Turkish
+ ...
Haber için teşekkürler. Katılma imkânı olmayan biri olarak, teşekkür etmek bana kolay tabii. Ama bu forumu okuyanlar içinde toplantıya ilgi gösterecek, merak duyacak, katılacak kişiler olduğundan eminim. Ne yazık ki konuşmacı olarak katılmak için başvuru tarihi geçmiş, ama olsun.
Önceden hiç bilgisi olmayanlara -mesela bana- yol ... See more Haber için teşekkürler. Katılma imkânı olmayan biri olarak, teşekkür etmek bana kolay tabii. Ama bu forumu okuyanlar içinde toplantıya ilgi gösterecek, merak duyacak, katılacak kişiler olduğundan eminim. Ne yazık ki konuşmacı olarak katılmak için başvuru tarihi geçmiş, ama olsun.
Önceden hiç bilgisi olmayanlara -mesela bana- yol gösterme açısından, 2005'teki toplantının içeriğiyle ilgili daha geniş bilgi, hatta belki İnternet üzerinde yayınlanmış malzeme varsa (malzeme ile gazete haberi tarzı açıklamalardan çok, toplantının içeriğini, konuşmaları, varsa varılan sonuçları, alınan kararları falan kastediyorum), belki vaktiniz olunca onları da burada yayınlarsınız... ▲ Collapse
| | | |
Faruk Atabeyli
Türkiye
Local time: 02:18
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Süre geçmiş değil | Sep 23, 2006 |
Bu toplantıya bildiri sunma ve uzantısı olan konuşmacı olma fırsatı geçmiş değil. Teyit etmeden burada aktarmak istemediğim ek bilgileri artık aktarabilirim.
Bildiri özetlerinin değerlendirmesi için Ekimin ilk haftası bir toplantı olacağından sanırım 10-12 gün daha süre var. Bu tarihte sunulmak istenilen konunun tamamen hazır olması gerekmiyor, yalnız değerlendirmek üzere bir özeti istenmekte. Ayrıca bu noktada ve hemen ardından bildiri sahiplerine be... See more Bu toplantıya bildiri sunma ve uzantısı olan konuşmacı olma fırsatı geçmiş değil. Teyit etmeden burada aktarmak istemediğim ek bilgileri artık aktarabilirim.
Bildiri özetlerinin değerlendirmesi için Ekimin ilk haftası bir toplantı olacağından sanırım 10-12 gün daha süre var. Bu tarihte sunulmak istenilen konunun tamamen hazır olması gerekmiyor, yalnız değerlendirmek üzere bir özeti istenmekte. Ayrıca bu noktada ve hemen ardından bildiri sahiplerine belgenin hazırlanma formatı hakkında yol gösterici bilgiler verilecek, hazırlama sürecinde destek sağlanacak.
Bildiriler, formatlar vb. derken konunun çok akademik bir yöne sapıyor gibi görünerek istek kırmasını istemem. Yazılı bildiri istemelerinin nedeni bu bilgilerin çeviri literatürüne alınacak ve ileride kaynak olarak başvurulacak olmaları. Bu bilgilere en fazla başvuracak olanlar ise geleceğin çevirmenleri olan bu bölümlerin öğrencileri. Örneğin geçen yıl yapılan toplantıda bu format geçerli değildi ve konuşulup tartışılanlar tutanaklarda kaldı.
Geçen yıl yapılan toplantının özet bilgileri Serkan Doğan'ın daha önce bahsettiği www.ceviribilim.com sitesinin eski versiyonu olan blog içerisinde ceviribilim.blogspot.com/2005_12_01_ceviribilim_archive.html adresinde bulunabilir. Hiçbir kişisel kazanım gözetmeden hazırlanan bu iki siteye de bir göz atmanızı dilerim. ▲ Collapse
| | | |
Faruk Atabeyli
Türkiye
Local time: 02:18
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Toplantı programı | Nov 22, 2006 |
Arkadaşlar,
Kısa bir süre önce duyurusunu yaptığım çeviri etiği toplantısının programını aşağıda bilgilerinize sunuyorum.
PROGRAM
7 ARALIK 2006 PERŞEMBE
AÇILIŞ 09.30-10.00
I. OTURUM 10.00- 11.00
Oturum Başkanı: Turgay Kurultay
Michaela Wolf: “Çeviri Sosyolojisi Açısından Güç ve Etik”
“Power and Ethics from the Perspective of Translation Sociology”
Sevcan Yılmaz: �... See more Arkadaşlar,
Kısa bir süre önce duyurusunu yaptığım çeviri etiği toplantısının programını aşağıda bilgilerinize sunuyorum.
PROGRAM
7 ARALIK 2006 PERŞEMBE
AÇILIŞ 09.30-10.00
I. OTURUM 10.00- 11.00
Oturum Başkanı: Turgay Kurultay
Michaela Wolf: “Çeviri Sosyolojisi Açısından Güç ve Etik”
“Power and Ethics from the Perspective of Translation Sociology”
Sevcan Yılmaz: “Kimlik, İdeoloji, Etik”
ARA
II. OTURUM 11.20-12.10
Oturum Başkanı: Ayşe Dilek Erbora
İsmail Kaplan: “Yeniden Sömürgecilik Çağında Çevirmen Etiği”
Taner Karakoç: “Evrimin Çevirmenleri”
ÖĞLE ARASI 12.10-13.10
III. OTURUM 13.20-14.30
Oturum Başkanı: Nilüfer Tapan
Hasan Anamur: “Çeviri Etiği ve Çevirmen Sorumluluğu”
Aslı Biçen - Erkal Ünal: “İdeal Etik-İmkansız Etik”
Hüseyin Can Erkin: "Çeviri Etiği Bağlamında İkinci Dilden Çeviri Olgusu”
ARA
IV. OTURUM 14.50-15.40
Oturum Başkanı: Emel Ergun
Asım Onat: Almanya’da Sözlü Çevirmenlik Etiği”
Sakine Eruz: “Noter Çevirilerinin Etik Boyutu”
ARA
V. OTURUM 16.00- 16.50
Oturum Başkanı: Arsun Uras Yılmaz
Rafet Saltık: “Çeviri Veri Tabanlarının Kullanımının Etik Boyutu”
Faruk Atabeyli: “Teknik Çeviride Ticari Çıkar ve Etik”
8 ARALIK 2006 CUMA
I. OTURUM 10.00-11.10
Oturum Başkanı: Işın Bengi-Öner
Öykü Didem Aydın: “Düşünce ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Çevirmen Etiği”
Turgut Ağar: “İfade Özgürlüğü ve Çeviri Etiğine Hukuksal Bakış”
Meral Camcı: “Çevirmen 301. maddeden Yargılanma(ma)lı mı? Çevirmen Sorum(suz)luğunun Açılım ve Sınırları”
ARA
II. OTURUM 11.30-12.20
Oturum Başkanı: Nihal Akbulut
Ferda Keskin: “Dil ve Etik”
Betül Parlak: “Norm ve Değer İlişkisi Bağlamında Çeviri Etiği”
ÖĞLE ARASI 12.20-13.20
III. OTURUM 13.30-14.40
Oturum Başkanı: Mine Yazıcı
Yusuf Eradam: “Saftirik Seyyah Çevirir Gezer! - Gullible Travels Translating”
Necdet Neydim: “Türkiye’de Klasikler: Çevirmeni Olmayan Çeviriler”
Nermin Mollaoğlu: “Kitap Çevirisi ve Etik Sorunlar”
ARA
IV. OTURUM 15.00-16.30
Oturum Başkanı: Alev Bulut
Betül Parlak, Özge Çelik, Şilan Evirgen, Sabri Gürses
“Çeşitli Örneklerle Çeviri İntihalleri”
ARA
V. OTURUM 16.45-17.45
Oturum Başkanı: Sakine Eruz
Genel Değerlendirme ▲ Collapse
| | |
|
|
|
| Çeviri etiği toplantısı | Nov 27, 2006 |
Anılan tarihlerde yurt disinda olacagimdan oturu katilamayacagim benim icin gercekten uzucu bir durum umarim katilanlar gerekli notlari alip bize de iletme imkani bulurlar.
Yeri gelmisken ceviri etigi denince aklima bana bir avukatin Fransiz bir kadinla Turk bir erkegin bosanma davasinda mahkemede Hakim cocuklari varmi diye sorarsa sen yok de ki hemen bosansinlar ugrasmayalim demisdi. Halbuki kadinin bir cocugu vardi ben de ne yapacagim diye dusunup durmusdum neyseki Hakim boyle b... See more Anılan tarihlerde yurt disinda olacagimdan oturu katilamayacagim benim icin gercekten uzucu bir durum umarim katilanlar gerekli notlari alip bize de iletme imkani bulurlar.
Yeri gelmisken ceviri etigi denince aklima bana bir avukatin Fransiz bir kadinla Turk bir erkegin bosanma davasinda mahkemede Hakim cocuklari varmi diye sorarsa sen yok de ki hemen bosansinlar ugrasmayalim demisdi. Halbuki kadinin bir cocugu vardi ben de ne yapacagim diye dusunup durmusdum neyseki Hakim boyle bir sey sormamisti.
Bir defasinda da Kemer'e Belcikali bir cifte Villa satarken Tapuya 500 YTL rusvet vermenin islemleri hizlandirmak adina oldugunu soyleyememis bu ucretin resmi islem masrafi falan gibi bir sey oldugunu belirtmistim.
Bu tip olaylar gercekten basa gelebiliyor.
[Subject edited by staff or moderator 2006-11-27 14:05] ▲ Collapse
| | | |
Faruk Bey,
Bu toplantıların tam yerini ben göremedim bu yazılarınız arasında... İ.Ü.'nün Beyazıt kampüsünde mi? Bir de hangi salon(lar)da acaba?
| | | |
Faruk Atabeyli
Türkiye
Local time: 02:18
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Toplantının yeri | Nov 29, 2006 |
Baybars Araz wrote:
Faruk Bey,
Bu toplantıların tam yerini ben göremedim bu yazılarınız arasında... İ.Ü.'nün Beyazıt kampüsünde mi? Bir de hangi salon(lar)da acaba?
Baybars Bey,
Toplantı İ.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi (Vezneciler) Kurul Odası'nda yapılacak. Binaya giriş Laleli metro istasyonu hizasından veya Vezneciler otobüs duraklarının karşısından.
Görüşmek üzere.
Faruk Atabeyli
| | | |
| Yeminli Çevirmen açısından | Nov 29, 2006 |
maitredesreves wrote:
......
Bir defasinda da Kemer'e Belcikali bir cifte Villa satarken Tapuya 500 YTL rusvet vermenin islemleri hizlandirmak adina oldugunu soyleyememis bu ucretin resmi islem masrafi falan gibi bir sey oldugunu belirtmistim.
Bu tip olaylar gercekten basa gelebiliyor.
[Subject edited by staff or moderator 2006-11-27 14:05]
Bu bahsettiğiniz hadisede sadece etik sorunu yok aynı zamanda hukuki sorun var.
- rüşvetin verilmesine aracılık etmek
- rüşvete şahit olduğu halde yasal kurumları bilgilendirmemek
- yeminli çevirmen olarak vaki hadiseyi gerçeğe uygun olarak çevirmemek, blerek yanlış veya yalan çeviri yapmak.
Bu durum hiç de yabana atılır bir olay değil. Zaman zaman bilerek ya da bilmeyerek bazı durumlara tanıklık etmiş olabilirsiniz, orada da bilerek ya da bilmeyerek bir davranışta bulunmuş olabilirsiniz.
Bunu, burada yaptığınız gibi aleni hale getirmeniz sizin hukuken sorumlu olmanızda delil başlangıcı olarak kullanılabilir.
En basiti de bu beyanın bir notere aksetmesi durumunda, yeminlilik vasfınız durumunuz tadil edilir yani biter.
Hatırlatayım istedim. Tabi ne yapacağınıza ve nasıl yapacağınıza yin de kendiniz karar veriyorsunuz.
Sağlıcakla kalınız,
N. Yigit
| | |
|
|
|
Özden Arıkan
Germany
Local time: 01:18
Member
English to Turkish
+ ...
Faruk Bey ve katılan diğer arkadaşlar...
Toplantı hakkında biraz özet bilgi geçebilir misiniz? Veya belki konuşmalar arasında Web üzerinde yayınlanmış olanı varsa... adresini verseniz...
Teşekkürler
Ö
| | | |
Faruk Atabeyli
Türkiye
Local time: 02:18
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Toplantının birinci gününden notlar | Dec 11, 2006 |
Özden Hanım, Arkadaşlar merhaba,
Toplantının ancak birinci gününe katılabildim. İkinci gün beklenmedik bir durumdan dolayı gidemedim. Size ilk gün konuşulanların kısaca ana başlıklarını aktarabilirim. Detaylı olarak notlar ve kayıtlar yayınlanınca da eğer varsa link temin ederim.
İlk konuşmacı misafir hoca Michaela Wolf akademik formatta bir sunuş yaptı. Çeviri etiğinin Batı’da çeviribilimciler tarafından nasıl algılandığını ve... See more Özden Hanım, Arkadaşlar merhaba,
Toplantının ancak birinci gününe katılabildim. İkinci gün beklenmedik bir durumdan dolayı gidemedim. Size ilk gün konuşulanların kısaca ana başlıklarını aktarabilirim. Detaylı olarak notlar ve kayıtlar yayınlanınca da eğer varsa link temin ederim.
İlk konuşmacı misafir hoca Michaela Wolf akademik formatta bir sunuş yaptı. Çeviri etiğinin Batı’da çeviribilimciler tarafından nasıl algılandığını ve etik sorumlulukların kime karşı olduğu konusunda farklı görüşler yansıttı. Bu konuşmada bana en ilginç gelen Fransız dilbilimci Pym’e göre (adını ilk kez duydum) çevirmen sorumluluğunun ne okuyucuya, ne yazara ne de yayınevine olduğunu, bu sorumluluğun çdiğer evirmenlere karşı olduğunu bildirdi.
İkinci konuşmacı Sevcan Yılmaz çevirmen kimliğinin ve ideolojisinin çeviriye yansımalarını ve metinleri öznelleştirmesinden bahsetti.
Taner Karakoç’un konusu oldukça ilginç geldi bana. Sömürgecilik çağında İngiliz kaşiflerin ilerideki seyahatlerinde çevirmen olarak kullanmak üzere üç Güney Amerika yerlisini kaçırmaları, bu yerlileri eğittikten sonra Darwin’i de alarak tekrar aynı topraklara dönmeleri ve birbirlerini algılamalarını anlatan tarihsel bilgiler verdi. Gerçekten de ilginçti.
Bu toplantının en azından benim takip ettiğim ilk gününde edindiğim izlenim, anlatılanların çok yararlı bilgiler olmalarına rağmen etik ile çeviri arasındaki bağlantının sağlam bir şekilde kuramadığı yönünde. İnsanların en derin dünyaları ile son derece öznel hesaplaşmaya girecekleri durumların ortaya çıkartıldığı noktaları en azından ben toplantının bu noktasına kadar bulamamıştım. İsmail Kaplan ise sömürgecilik sonrası dünyada Batı’nın küreselleşme adına çıkarttığı savaşlarda çevirmenlik yapmak ve bunun etik sorumlulukları üzerine bir konuşma ile bu bağlantıyı şüphe götürmeyecek netlikte ortaya koydu. Konuşmasındaki bu netlikte etik bağlantısını kurması birinci olumlu nokta, konuyu bu denli açık ve can yakıcı (aynı zamanda gerçekçi) şekilde üniversite ortamında tartışmaya açması ikinci önemli nokta ve de benim olumlu bulduğum yanları oldu. Ancak, ideolojik önyargıları nedeniyle bazı tarihsel gerçekleri yanlış algılayıp, bunları düşüncelerine temel oluşturmak üzere yanlış aktarması daha ilk cümleden başladı. Sömürgecilik çağını bitiren mücadelenin Anadolu’da başladığını söyleyerek Osmanlıların sömürge olduğunu ima etmiş oldu. Ama başka bir perspektiften bakılırsa Osmanlı’nın da sömürgeci olabileceğini söylemedi. Sırp, Yunan, Filistin, Magrip, vb isyanların sömürgeciliğe karşı duruş olarak alınabileceğini söylemedi. Eğer öğretim görevlisi olmasaydı tarihsel gerçekleri ideolojisi uğruna saptırma hakkı (ben katılmasam da) vardır. Ama yukarıdaki soruları öğrenciler yönelttimi nasıl yanıtlardı bilemem. Yine de etik ve çeviri açısından bağlantıyı en net şekilde kendisi kurdu.
Öğleden sonra konuşan konuşmacıların da etik bağlamını netleştiremediklerini izledim. Edebiyat çevirmeni Aslı Biçen’in bir sözü çok gerçekçi olarak geldi kulaklara. Yaşamını idame ettirecek kadar bile para alamayan, onu da bugün git yarın gel mantığıyla sulandıran, ucuz olsun diye deneyimsiz öğrencilere çeviri yaptıran yayıncılık dünyası etik davranmezken çevirmen mi etik konulara kafa yoracak diye sordu Aslı Biçen.
Ben son konuşmacıydım, konuşmam yalnız kullanmalık metinleri kapsıyordu, edebiyat ve düşünce dünyasının metinlerini dışarıda bırakıyordu. Öncelikle kullanmalık metinlerin çevirmene ulaşım sürecini aktardım. Zaten bu noktada bu çevirilerin bir ticari faaliyet olduğu ortaya net bir şekilde çıkıyor. Ticari faaliyetlerde de etik kuralların değil ticari kuralların geçerli olduğunu iddia ederek teknik çeviride etik olmadığını benim de çevirmen olarak yıllardır mesleki etiğe sahip olmadan çalıştığımı söyledim. Her ne kadar biraz şaşkınlık yaratsa da etik davranışı gerektirdiği düşünülen birkaç örnek verince bu durumların aslında iş sürecini iyileştirecek kuralların koyulmasıyla giderildiği düşüncemi desteklemiş oldum (Kelime sayısını şişirme a) etik değil veya b) yakalanırsan müşteriyi kaybedersin. Çevirmene zamanında öde a) etik bir davranış olur veya b) iyi çevirmenler seninle çalışmaz).
Bu noktada konuyu biraz daha üst bakışla sistem eleştirisi noktasına getirdim ve etik olgusunun bu bağlamda kapitalist sistemin kurumlarının yani şirketlerin kendi işleyiş zaafiyetlerini gidermek için zaman zaman yarattıkları kural güncelleştirmeleri olarak gördüğümü belirttim. Son 1-1,5 yıldır pek çok şirketin kurumsal etik, kurumsal davranış ilkeleri vb. adlar altında etik kurallarının ve bunların eğitim malzemelerinin çevirisini yaptım. Öyle görünüyor ki bu da son zamanların “moda” eğilimi. Hatırlayın on yıl öncesinin toplam kalite yönetimini, beş yıl öncesinin six sigmasını.
Son olarak da “Konuyu kapatmak için tekrar çeviriye geri dönersek, ben bir çevirmenim. İşlerin kolay elde edilmediği rekabet dolu bir ortamda çalışıyorum. Benim için çeviride etik Belgrat ormanlarındaki ağaçları kesmeye yarayacak olan elektrikli testerenin kullanım kılavuzunu çevirmeyi reddetmektir. Ama sorun bakın kaç teknik çevirmen böyle bir işi reddedebilir.” diyerek günü kapattık ▲ Collapse
| | | |
Özden Arıkan
Germany
Local time: 01:18
Member
English to Turkish
+ ...
| Özet için teşekkürler | Dec 19, 2006 |
Faruk Bey,
Zaman ayırıp bu kadar ayrıntılı bir özet verdiğiniz için çok teşekkürler. İlginç konuşmalar olmuş, şu Aralık ayı kasırgası dinince daha ayrıntılı yazmak istiyorum buraya. Şimdilik -gecikmeli olmakla birlikte- bir teşekkür etmek istedim
Özden
| | | |
Serkan Doğan
Türkiye
Local time: 02:18
Turkish to English
+ ...
| Toplantı sonrası | Dec 23, 2006 |
| | |
|
|
|
Özden Arıkan
Germany
Local time: 01:18
Member
English to Turkish
+ ...
| İkinize de tekrar teşekkürler | Dec 28, 2006 |
Faruk Bey, sizin anlattıklarınızdan da, Serkan'ın verdiği bağlantılardaki yazıları okuyunca da, ortaya çıkan tablo, çevirmenlik etiği veya çeviri etiği konusunda gerçekten de bir netlik olmadığı. Zaten çeviriyle ilgili hiçbir konuda tam bir netlik yok anlaşılan ve belki olması da gerekmiyor. Ama yine de esasta bir minimum netleştirme, ortak bakış sağlamak gerekir gibi geliyor bana. Belki bu Pym dediğiniz şahsiyetin (ki adını ben de duymadım) söylediği, bir çı... See more Faruk Bey, sizin anlattıklarınızdan da, Serkan'ın verdiği bağlantılardaki yazıları okuyunca da, ortaya çıkan tablo, çevirmenlik etiği veya çeviri etiği konusunda gerçekten de bir netlik olmadığı. Zaten çeviriyle ilgili hiçbir konuda tam bir netlik yok anlaşılan ve belki olması da gerekmiyor. Ama yine de esasta bir minimum netleştirme, ortak bakış sağlamak gerekir gibi geliyor bana. Belki bu Pym dediğiniz şahsiyetin (ki adını ben de duymadım) söylediği, bir çıkış noktası olabilir. Aslında ben de sanırım onun gibi düşünüyorum, yani çevirmenin etik sorumluluğunun diğer çevirmenlere, dolayısıyla da bir bütün olarak çeviri işine karşı olduğu kanısındayım.
Bu netleştirme meselesine engel iki şey var galiba. Birincisi, çevirmenlik işinin (çeviri mesleği dememeye çalışayım), herkese açık olması, bunun sınırları konusunda çevirmenlerin de bir tanım üzerinde anlaşmaya pek yanaşmaması. Ne demek istediğimi anlamak için çevirmen biyografilerine, ne kadar çok çevirmenin, aslında çevirmen değil başka bir şey olmakla (doktor, mühendis, hemşire, yönetici sekreteri, yazar, gazeteci, öğretmen...) övündüğüne bakmak yeterli. Bunun için iyidir veya kötüdür demiyorum; sadece iyi ve kötü yanları var.
İkincisi, bunu yine siz söylemiştiniz galiba, ama nerede olduğunu hatırlamıyorum şimdi (bulamadım da): Çeviri veya çevirmenlik etiği deyince tam olarak nasıl bir şey düşünmek gerekiyor, sanırım önce bu konuda bir karar verilmeli. Kastedilen bir nevi good practices mi, yoksa ahlaki tercihler mi? Ben birincisi üzerinde durmanın işleri kolaylaştıracağı kanısındayım. Bu açıdan da sizin kullanmalık metinler (iyi bir terimleştirme) dediğiniz türde işler ile edebi çeviri arasında ayrım yapılmaması gerektiğine inanıyorum. Good practices olarak bakınca, çevirmenin, üzerinde mutabakata varılması gereken birtakım asgari sorumlulukları olmalı: Bilgi ve becerisinin sınırlarını bilmek, iki dil arasında bu sınırlar içinde elinden geldiğince doğru bir aktarma gerçekleştirmek, yaptığı terminoloji seçimlerinin uzun vadeli etkileri olabileceğini düşünmek, ayrıca piyasa koşulları içinde belli bir ahlaka göre davranmak, işi alıp ortadan kaybolmamak, müşteri gizliliği, fiyat kırmamak vb., bu tür asgari sorumluluklar olabilir mi? Bence bunların -öyle görünse de- sadece sonuncusu değil, hepsi, bu Pym'in deyişiyle diğer çevirmenlere, işin ve piyasanın bütününe karşı olan sorumluluklar. Tartışılacak noktaları vardır tabii, yapılacak ekler de vardır, falan.
Ahlaki tercihler söz konusu olduğunda ise durum sanırım çok daha farklı. Yukarıda sözünü ettiğim durumun tersine, bu konuda mesleki olarak bir yargılayıcılık veya yaptırım durumunun söz konusu olamayacağını düşünüyorum. (Yukarıdaki durumda da genel olarak -yani yerel mesleki örgütlenmelerin dışında- uygulanabilir yaptırım gücü yok zaten.) Verilen örnekleri düşünecek olursak, çevirmen, en basit ifadesiyle iki dil arasında bir aracıdır ve kaynaktan hedefe aktardığı şeyin nereye varacağını öngörme imkânı zaten pek yoktur. Yani, kılavuzunu çevirdiği elektrikli testerenin Belgrad ormanlarındaki ağaçları kesmekte mi, kesilebilecek ormanlardan ağaç kesmekte mi, adam doğramakta mı kullanılacağını öngörme ve kontrol imkânı yoktur. Öte yandan herkesin, genellikle politika, din, cinsellik üçgeninde şekillenmiş bir etik anlayışı vardır ve buna göre davranma kararı bireysel düzeyde verilebilir ancak. Mesela, etik çerçevesi en oturmuş görünen hekimlikle kıyaslarsak: Bir hekimin sorumluluğu yaşatmaktır ve kendisine getirilen hasta, atıyorum, savaş suçlusu diye ona bakmayı reddedemez. Ama çevirmenin bu lüksü var. Var diye de, çevirmeni bu çerçevede yargılayabilir miyiz? Bence hayır. Çeviri etiği çerçevesinde yargılayamayız (insani çerçevede yargılama ise bambaşka bir konu olur). Çeviri etiğinin çerçevesini yukarıda anlattıklarımla sınırlı tutmanın bu açıdan yararına inanıyorum, çünkü çevirinin bir meslek olarak tanınması için başka bir yol göremiyorum ben... Ama ikna edici argümanlara kapım açık tabii ▲ Collapse
| | | |
Login to reply/comment 
Translation news in Türkiye
