Αδράττω την ευκαιρία της ευγενούς διαφωνίας μεταξύ των δύο συναδέλφων για να τους ευχαριστήσω που μου δίδουν την ευκαιρία να συνεισφέρω κατά τι στο διαδίκτυο στην αποσαφήνιση ορισμένων κρυφών πτυχών του μεταφραστικού προβλήματος.
Η μεταφραστική επιστήμη στηριζομένη στις αρχές τις γλωσσολογίας προσπαθεί εδώ και δεκαετίες να λύσει το προβλημα της ισοδυναμίας σε μεταφορικό επίπεδο μεταξύ της γλώσσας - πηγή και της γλώσσας – στόχο. Ο συνάδελφος Θεόδωρος αντελήφθη (δια προσεκτικής μελέτης του διατιθεμένου πρωτοτύπου) ότι το συγκεκριμένο σημαινόμενο στην αγγλική (target plan for IT solutions), δεν αναφέρεται σε κυριολεκτική οδοχαρτογράφηση (road mapping=σημαίνον) αλλά μεταφορικώς σε καποιο πρòγραμμα στόχων(development/target plan) κ το απέδωσε με κυριολεκτικό όρο στην ελληνική όπου σημαίνον κ σημαινόμενο(σχέδιο ανάπυξης) ταυτίζονται.
Αντιθέτως ο συνάδελφος Επαμεινώνδας επεμβαίνει διατεινόμενος ότι η μετάφραση ‘οδικός χάρτης’ (ελληνικό σημαίνον) δύναται να λειτουργήσει και με την επιθυμητή μεταφορική σημασία (σχέδιο ανάπτυξης) κ άρα το ‘οδικός χάρτης’ λειτουργεί ως λύση οπότε δεν χρειάζεται να προσφύγουμε σε νοηματική ισοδυναμία απορρίπτοντας την κυριολεκτική .
Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο είναι παρακινδυνευμένο.Και εξηγούμαι: Η αγγλική γλώσσα (ιδιαιτέρως και κατά το πλείστον η καθομιλουμένη) έχει υποδηλωτικό χαρακτήρα με τέτοια πολυπλοκότητα κ ευκαμψία που μόνον όσοι την χρησιμοποίησαν στον τόπο της αντιλαμβάνονται την μεταφορική της χρήση κ είδαν την διαφορά χρήσης σε σχέση με την αγγλική που προκύπτει ως απλή μετάφραση από την γλώσσα του τόπου τους.
Αυτή η μεταφορικότητα του ‘roadmapping’ δεν προέκυψε επειδή κάποια ομάδα λογίων εξήτασε κ ενέκρινε την δυναμικότητα του όρου σε μεταφορικό επίπεδο , συνάδελφε Επαμεινώνδα, αλλά επειδή επεβλήθη χρηστικώς χωρίς αξιολόγηση από κάποιους που ,πιθανώς υπέθεσαν εφικτή την δυνατότητα επέκτασης της χρήσης της στο συγκεκριμένο νοηματικό πλαίσιο του ‘target plan/development plan’ .Οπότε εδώ έχουμε ήδη ένα θέμα. Θα αντιλέξεις ‘μα βγαίνει νόημα’. Ναι, βγαίνει νόημα αλλά με αρ-κε-τή προσ-πά-θει-α που εσύ -υποψιάζομαι ως άνθρωπος με ανησυχίες- έχεις την δυνανατότητα να ‘δεις’.Οι λέξεις όμως συνάδελφε, δεν κτίζονται μόνο για την ποίηση κ αν κτίζονται με μεταφορική/ποιητική σημασία δεν απευθύνονται μόνον εις αυτούς.

1.‘Οχι δεν έχουν οι ελληνόφωνοι κάποιο διανοητικό υστέρημα ή πολιτισμικό χάσμα όπως αναρωτάσαι. Απλώς, έχουν πληθώρα ακριβολόγων λέξεων που αποδίδουν κυριολεκτικώς αυτό που στην αγγλική συνηθίζεται πλέον να αποδίδεται συντομευμένα κ με μεταφορική σημασία κ δια τούτον τον λόγον η απάντησις του Θεοδώρου είναι εύστοχος. Το λεπτό σημείο συνάδελφε είναι ότι η ύπαρξις ακριβούς όρου καθιστά ανώφελη την χρήση ‘μεταφοράς’ (εκτός του ποιητικού λόγου)

2. Δεν σημαίνει ότι αν έλεγες ‘οδοχαρτογράφηση συστημάτων πληροφορικής κλπ’ ο ώριμος ελληνόφωνος δεν θα το καταλαβαινε, ούτε ζητά λύση ‘μασημένη’ απλώς οδηγείται από την Αθήνα στην Θεσαλονίκη μέσω... Πάτρας και αυτό απλά δεν χρειάζεται στην μαθηματική ελληνική γλώσσα. Ο εκπαιδευόμενος στην ελληνική μη ελληνόφωνος όμως θα είχε λογικώς αμφιβολία με την μεταφορική απόδοση διότι δια την ως τώρα εκπαίδευσή του ‘χάρτης οδού’ =’χάρτης δρόμων’ κ τίποτα άλλο.Οταν ωριμάσει θα ‘δει’ και την λύση που λες. Σε επίπεδο επιστημονικής ακριβολογίας συνεδρίων αλλά και διαφήμισης marketing δεν υπάρχουν περιθώρια για τόση μεταφορική σημασία ΓΙΑΤΙ ΜΠΛΕΚΕΤΑΙ Ο ΑΚΡΟΑΤΗΣ.

3.Αλλά και αν επιμείνουμε να δώσουμε την μεταφορική λύση γιατί να μην πούμε ‘κατάστρωση χάρτη πορείας στόχων τεχνολογικών λύσεων’ που είναι ένα επίπεδο πιο ακριβές από τον ‘κατάστρωση οδικού χάρτη’ .Κάμε ενα back-translation κ θέσε το προκύπτον ‘Route-mapping’ στο google και θα δεις κ αυτή την εφαρμογή
‘The article refers to a research study entitled ‘Route-mapping culture and development’ which found 350 examples (from 5 development agencies) of cultural activities occurring in the context of development’
http://www.comminit.com/global/node/215602


Επομένως η επιλογή roadmapping δεν σημαίνει ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις και στην αγγλική δεν θα μπορούσε ο native ομιλητής να πεί ‘target plan /development plan’ και να αποφευχθεί κ για τους αγγλοφώνους παντελώς η γλωσσολογική διαφωνία. Και όμως δεν το κάμει,ούτε καν χρησιμοποιεί το κάπως καλύτερο ‘routemapping’ προτιμά την άκρως μεταφορική λυση ‘roadmapping’. Αυτό δεν αποτελεί στοιχείο έκφρασης που μπορει να εφαρμοστεί στην ελληνική ακρίτως, απλώς διαφορετικό τρόπο χρήσεως που έχει σχέση με
1.την ιστορία ανάπτυξης και εξέλιξη της αγγλικής γλώσσας καθώς κ
2.την έντονη τάση για χρήση διαφόρων chunks of language κ της
3.δυνατότητας συντόμων λέξεων

Δια του λόγου το αληθές κ επί της απορίας τάσεως χρήσεως υπεραπλουστευμένων λύσεων στην ελληνική παραθέτω το εξής παράδειγμα:
-‘She is a pro’.
-‘Really?’
Ας το μεταφράσουμε:
1. she is a professional
2. she is a prostitute

Και όλα αυτά γιατί ;Γιατί κάποιος κάποτε , χάριν συντομίας λόγου, βιάστηκε να κλείσει το στόμα του στην προ/παρα-λήγουσα κ επεβλήθη η παρεξήγηση ως γλωσσικός προφορικός άγραφος νόμος (έστω κ ως λογοπαίγνιο)


4.Οι αγγλικές έκφρασεις βιώνονται ως πλεονέκτημα διότι τη απουσία διακρίσεως γένους συνηθίζεται το ουσιαστικό της γενικης να γίνεται επιθετικος πρσοδιορισμός αντικαθιστώντας την γενική ‘οf’ .Και στην ελληνική όμως μπορεί να επιτευχθεί μονολεκτική απόδοσις
Βλ. ‘roadmapping’ > mapping of the road> χαρτογράφηση οδού > οδοχαρτογράφηση
Καλή συνέχεια αγαπητοί συνάδελφοι κ ευχαριστώ για την ευκαιρία μιας τόσο γλωσσολογικώς κ μεταφραστικώς εποικοδομητικής ατμόσφαιρας,
Βol.b.

Καλές πηγές είναι οι εξής:
• Munday, J.(2002).Introducing Translation Studies.Theories and Applications. New York: Routledge.
• Baker, M. (1992). In other words. A coursebook on translation. London and New York: Routledge.
• http://en.wikipedia.org/wiki/Technology_roadmap
.