Przyczynek do dyskusji na przykładzie interpretacji aktorskich postaci Iwana Wojnickiego w „Wujaszku Wani” Antoniego Czechowa

Abstrakt:

W artykule został podjęty problem interpretacji aktorskiej (resp. pracy aktora nad rolą sceniczną) z punktu widzenia semiotyki antropologicznej. W tym kontekście rola aktorska traktowana jest jako konstrukt społeczny o określonym łańcuchu referencyjnym. Materiałem egzemplifikacyjnym są trzy interpretacje aktorskie postaci Wojnickiego z dramatu Wujaszek Wania Antoniego Czechowa (Zamachowski, Hudziak, Gancarczyk) prezentowane w latach 1993-1994 na deskach teatrów: Teatr Studio w Warszawie (1993), Teatr Stary w Krakowie (1993) oraz Teatru TV (1994).

Słowa kluczowe: antropologia semiotyczna, antropologia teatru, interpretacja aktorska, teoria teatru

I. Wprowadzenie

Celem interpretacji aktorskiej postaci dramatycznych jest wydobycie sensów wtórnych w taki sposób by były one umocowane estetycznie w określonej konwencji teatralnej. Interpretatorzy mogą zwracać uwagę na przykład na kwestie psychologiczne odnoszące się do określenia osobowości, którą postać w dramacie przedstawia, jej wrażliwości, indywidualności, itd.; albo mogą zwrócić uwagę na kontekst historyczno-teatralny oraz konwencje, których chcą użyć do prezentacji postaci, lub też, z których konwencji ewentualnie chcą zrezygnować, itd. W przypadku interpretacji aktorskiej, zasadniczym problemem staje się rozpoznanie struktury pola narracyjnego i behawioralnego, w którym postać ma być scenicznie przedstawiona oraz dostosowanie tego wszystkiego do konkretnych możliwości technicznych sceny. Powyższe rozumienie interpretacji aktorskiej można określić jako konwencjonalne. W niniejszym artykule proponuję rozważyć ujęcie z wykorzystaniem elementów semiotyki antropologicznej i spojrzeć na interpretacje aktorskie z punktu widzenia „wydarzenia społecznego”, czy procesu kulturotwórczego określonej grupy. Tak rozumiana interpretacja aktorska jest ontycznie związana z (fizyczną) osobą aktora, tworząc szczególny rodzaj znaku o określonym łańcuchu referencyjnym, który wpisuje się w tradycję kulturową grupy społecznej. Materiałem prezentowanej analizy będzie postać Iwana Piotrowicza Wojnickiego z dramatu Antoniego Czechowa Wujaszek Wania w interpretacjach aktorskich Zbigniewa Zamachowskiego, Andrzeja Hudziaka oraz Romana Gancarczyka.

http://www.teatrdlawas.pl/artykuly/752-semiotyka-antropologi...

można też tak po prostu, choć jeśli mówimy o operze, to też: zaśpiewać kilka partii